Ga naar de inhoud
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris
Foto: Mike Harris

Wat betekent de toenemende digitalisering voor zorgnetwerken in de stad? Hoe blijft lokale journalistiek levensvatbaar? Hoe gaan we om met mensen die de stap van offline naar online niet kunnen of willen maken? Met #IKBENGEENROBOT experimenteren en onderzoeken we hoe we Bredanaars zowel digitaal als fysiek kunnen informeren over hun directe leefomgeving.


WAT SPEELT ER?

Digitalisering gaat razendsnel. De mogelijkheden zijn indrukwekkend en overdonderend tegelijk. Berichten over Poetin en Trump, treitervlogs en poezenfoto’s komen dagelijks op ons af. Tegelijk verdwijnt lokale journalistiek. Internet wijst je de weg als je zorg of aandacht nodig hebt. Mijn DigiD geeft direct toegang tot alle benodigde formulieren. Maar waar vind ik aandacht als iets opeens niet lukt?

Sinds 2015 zijn lokale overheden verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Hierdoor is er grote behoefte aan een lokaal netwerk. Burgers kunnen zo de juiste loketten en zorgverleners vinden, wanneer hulp nodig is. In Breda wordt dit netwerk deels digitaal georganiseerd door Zorg voor elkaar Breda.

Ook lokale journalistiek heeft grote behoefte aan zo’n lokaal netwerk om nieuws te delen. Maar verdienmodellen zijn onzeker. Adverteerders verdwijnen naar social media zoals Facebook en Instagram. Deze ontwikkeling heeft tot gevolg dat in kleinere gemeenten in Nederland nauwelijks meer nieuws wordt gedeeld over lokale politiek. In 2017 betekende dit bijna het einde voor BredaVandaag.

AANPAK ACTIEONDERZOEK

In Breda groeide de behoefte om te experimenteren. Wij besloten met Zorg voor elkaar Breda en BredaVandaag te bouwen aan een breed en veerkrachtig netwerk in de stad. Hoe bouw je een netwerk waardoor iedereen zich – zowel digitaal als fysiek – kan informeren over de directe leefomgeving? Hoe ziet zo’n gedeeld netwerk eruit? 

#IKBENGEENROBOT vond plaats tussen 5 september en 21 oktober tijdens BredaPhoto 2018. Een team van vormgevers, een fotograaf, een filmmaker, journalisten en zorgprofessionals onderzochten de invloed van digitalisering op Bredanaars en experimenteerden met manieren om nieuws en informatie te delen.

KUNST ALS STRATEGIE

Wanneer beeldmakers Sanne en Aram het experiment aangaan en contact zoeken met zorgprofessionals, journalisten en bewoners uit Breda, is de kennis van zorgprofessionals een verrijking. Ingang vinden in de stad blijkt wel een uitdaging. 

Ook niet alle contacten met professionals uit de zorg- en welzijnssector verlopen eenvoudig. Een antwoord op een vraag per mail duurt soms enkele weken. Het is zoeken hoe de onderzoeksmatige insteek van beeldmakers aan te laten sluiten bij de praktische en doelgerichte insteek van hulpverleners.

In de daaropvolgende weken begint het project te lopen en krijgt Sanne hulp van straatnetwerk Maatschappelijke Opvang Breda. Aram wordt meegenomen naar een wijk-inlooppunt. Daarnaast levert de inbedding in een netwerk van journalisten en zorgprofessionals voor beeldmakers verrassende ingangen op. Sanne ontmoet in de eerste dagen zoveel verschillende mensen dat de veelheid aan perspectief en belangen haar duizelt. Maar als de beginfase voorbij is, groeit een verrassende betrokkenheid, zo ervaren grafisch ontwerpers Barry en Rob van Dijck (Staynice). Tegelijkertijd blijkt het moeilijk vanuit de samenwerking het interdisciplinaire experiment te zoeken. Elkaars perspectief leren kennen en vertrouwen opbouwen lijkt soms het maximaal haalbare.

ONS RESULTAAT

Voor zorgprofessionals, journalistiek en beeldmakers geldt dat zichtbaarheid van het grootste belang is. Digitale media bieden hier overweldigend veel mogelijkheden, zo zeer dat het mensen soms te veel wordt. Professionals of burgers, oud of jong, zijn hier in potentie even kwetsbaar. De zeven weken van #IKBENGEENROBOT maakten duidelijk dat de basis voor vernieuwing ligt in wederzijdse aandacht en ontmoeting. 

De wekelijkse redactievergaderingen boden een geconcentreerde structuur waarin een multidisciplinair team van betrokkenen leervragen en netwerk deelde, en elkaar inspireerde vanuit verschillende invalshoeken. Als tegenhanger van de versplintering van doelgroepen in de online overkill aan informatie, is deze offline structuur van grote waarde. 

De zeven weken van BredaPhoto waren in deze zin een waardevolle verkenning van de potentie van interdisciplinaire samenwerking.

Team
Zakelijke en artistieke leiding: Monique van de Wijdeven en Klaas Burger (Academie voor Beeldvorming).
Onderzoek, fotografie en film: Sanne van den Elzen, Aram (Studio Apvis)
Vormgeving: Rob en Barry van Dijck (Staynice)
Journalistiek: Wijnand Nijs, Ankie Nederlof (BredaVandaag) en Sanne van de Weerd (stagiair Fontys Hogeschool voor Journalistiek)
Zorgpartner: Wilma Schutten (Zorg Voor Elkaar Breda)
Fotografie werkproces: Mike Harris