Ga naar de inhoud

Hoe kunnen we de corona-uitbraak gebruiken als een oefening in verandering? Wat leert het ons over de mogelijke omgang met de klimaatcrisis? Wie vertrouwen we? Kan een sociaal isolement zorgen voor meer solidariteit? Malou van Doormaal over de worstelingen van een klein kunstenaarsinitiatief.

Razendsnel leren
Een paar weken geleden was er ‘een of ander virus’ uitgebroken in China. Een ver-van-m’n-bed-show. Een oproep tot voorzorgsmaatregelen verhinderde niet dat een grote groep laconiek bleef. Ik ook. Tot er steeds meer media over preventie en voorzichtigheid sprak. Woensdag kwam ik verbodsborden tegen. Sinds donderdag werk ik thuis en is mijn partner collega geworden. Festival Cement hier in ’s-Hertogenbosch is afgelast en steeds meer organisaties en zzp’ers zien werk verdwijnen. Het openbare leven is stilgelegd. Het dodental door Covid-19 in Nederland is vandaag opgelopen tot drieënveertig.

Onze gedachten en meningen ondergaan razendsnelle omschakelingen. Bijna ondenkbaar in vergelijking met het langzame tempo van het gesprek over de klimaatcrisis en het racisme- en zwarte pietendebat. Het toont ons de flexibiliteit van de menselijke geest. Kernvraag daarbij is, naar wie luisteren we, wie vertrouwen we?

Wantrouwen
Is informatie uit China fake news of niet? Hoe opgeklopt maken ze het in Italië? Is Noord-Brabant te vergelijken met de rest van Nederland? Lijdt de regering aan Hollandse nuchterheid? Reageert het RIVM te overdreven? Een natuurlijke portie wantrouwen zorgt ervoor dat we moeilijk iets aannemen dat haaks staat op onze eigen ideeën. Waarom luisteren we niet beter naar wetenschappers, professionals en ervaringsdeskundigen? Pas als de dreiging dichtbij komt ondernemen we actie.

We worden momenteel aangesproken op waarden die steeds minder vanzelfsprekend lijken. In plaats van te focussen op maatschappelijke verschillen, moeten we gaan denken in termen van solidariteit en gemeenschappelijke belang. Een tijdelijk sociaal isolement zorgt dat we moeten herdefiniëren wat belangrijk is. Het geeft ruimte voor reflectie. Een stap terug uit de ratrace.

Collectieve oefening
Het is een collectieve oefening in verandering. We leren nu dat we ons te weinig richten op preventie. Wat als het over processen gaat die niet zo’n directe impact hebben als covid-19?

Veel van de actieonderzoeken van de Academie voor Beeldvorming richten zich op zulke trage sociale processen. Door artistieke interventies en het activeren van het brede netwerk dat zich centreert rondom thema’s als oud worden, arbeidsmigratie en de energietransitie, worden blinde vlekken zichtbaar. De zoektocht binnen Lang Leve…! is hoe we op dit moment de verborgen hulpvragen van o.a. ouderen boven water kunnen krijgen. Welke betekenis heeft dit voor artistieke interventies die we ontwikkelden in samenwerking met o.a. Dansnest? Er zijn veel mensen die iets willen betekenen, maar we weten niet precies voor wie.

Als een kleine organisatie met een kernteam van drie zzp’ers moeten ook wij nadenken hoe we ons gaan organiseren de komende tijd. Hoe verhouden wij ons als kunstenaars tegenover de onzekere financiële situatie die nu wordt versterkt? Waar ligt onze kracht en hoe kunnen we dit vanuit huis blijven doen?