Hoe ziet oud worden er uit?

Welke foto’s van ouderen gebruiken zorginstellingen? Wanneer wordt beeld te stigmatiserend, wanneer te provocerend? Hoe ziet oud worden er eigenlijk uit? Drie fotografen onderzoeken wat het betekent om lang te leven.

Imke Panhuijzen, John van Hamond en Nenah Gorissen zijn aangesloten bij het actieonderzoek Lang Leve! Elk werkt vanuit een andere invalshoek: Imke is modefotograaf en fotografeert voor bijvoorbeeld Het Parool en de Volkskrant. Nenah maakte in samenwerking met ouderen portretten over liefde en intimiteit. John werkt als documentair fotograaf al langere tijd in bijvoorbeeld de Graafsewijk. De vraag aan hen: hoe kan de beeldvorming rond ouderen in ’s-Hertogenbosch meer divers en representatiever worden? Want dat er speelruimte onbenut blijft, is duidelijk geworden in het actieonderzoek. “Kijk maar hoe stockfotografie” (gratis online beschikbare fotografie) “ouderen neerzet als mensen met grauwe kleding en grijze haren,” stelt Imke.

Volkstuintjes
“Mijn beeld van ouderen in Den Bosch bestond vooral uit witte mensen met grijs haar, al dan niet in een verzorgingshuis.” John van Hamond benaderde een aantal vertegenwoordigers uit de Turkse, Marokkaanse en Antilliaanse gemeenschap. “In de eerste gesprekken valt op dat mantelzorg belangrijk is. Ouderen gaan vaak niet naar een verzorgingstehuis, maar wonen in bij de kinderen. Dat is soms lastig voor nieuwe generaties, die een druk leven leiden.” Andere aanknopingspunten die naar voren komen zijn georganiseerde activiteiten, zoals busreizen naar moskeeën, het zwembad in Waalwijk, en: “Volkstuintjes. Heel veel senioren uit de Turkse of Marokkaanse gemeenschap hebben een volkstuin.”

Rijk
Imke Panhuijzen laat een portrettenboek rondgaan vol ouderen in kleurrijke kleding: ‘Advanced style: older & wiser’ van Ari Seth Cohen. “Cohen schrijft dat kleding depressie kan tegengaan. Ik verbaas me er over dat ouderen vaak letterlijk grijs, bijna onzichtbaar, worden weergegeven. Waarom zie je niet dat mensen een leven rijk aan gevoel en verhaal leiden?” Panhuijzen heeft een oproep verstuurd om ouderen thuis te fotograferen. “Iedereen heeft een zekere vorm van ijdelheid in zich. Ik neem een scala aan extravagante kleding mee. Ik hoop mensen mooi en respectvol te fotograferen. Tijdens een fotoshoot ontstaat er vrijheid en durven mensen meer dan ze denken.”

Huid
Waar Imke kleding als expressiemiddel inbrengt, richt het werk van Nenah Gorissen zich juist op de blote huid. Op zoek naar een intieme belevingswereld ontmoet ze als autonoom fotograaf modellen vaak meerdere keren. “Best wel een contrast met mijn parttime werk als schoolfotograaf. Dan heb ik 15 seconden per kind.” Ook zij deed een oproep – met enkele beelden waarop huid te zien is die normaal onzichtbaar blijft. “Sommige mensen vinden dit confronterend. Maar waar zit dan de ruimte tussen te braaf en te confronterend?” Nenah deed een eerste fotosessie met Marijke (81). “De oudere huid ziet er kwetsbaar uit. Tegelijk kunnen het bewustzijn van een 25- en een 80-jarige even diep gaan. Hoe laat je dit zien?”

Resultaten van het fotografische onderzoek worden gepresenteerd tijdens de manifestatie Lang Leve! op 27 juni. Meer informatie volgt snel.