Ga naar de inhoud
Werksessie Human Power Plant. Beeld: Adriaan van der Ploeg
Werksessie Human Power Plant. Beeld: Adriaan van der Ploeg
Werksessie Human Power Plant. Beeld: Adriaan van der Ploeg
Werksessie Human Power Plant. Beeld: Adriaan van der Ploeg

Wat betekent de energietransitie als je geen geld hebt voor zonnepanelen op je dak? Hoe voel je je betrokken bij verandering als je weinig inspraak hebt? Een nieuwe samenwerking tussen de Human Power Plant en de Academie voor Beeldvorming, dit keer in Rotterdam.

Verkeerd beeld
“De energietransitie wordt vaak erg rooskleurig voorgesteld,” zegt Melle Smets, de kunstenaar achter de Human Power Plant (HPP). “We denken dat het alleen een vergroeningsslag is, maar onze leefstijl moet radicaal anders. Nu ben je succesvol als je een eigen huis en auto hebt en drie keer per jaar op vakantie kan. Dit kan echt niet meer als we in balans willen leven met de aarde.”

Energieneutraal
De Buurtbatterij in ‘s-Hertogenbosch (zie hier) was een eerste samenwerking tussen de HPP en de Academie voor Beeldvorming. In De Groote Wielen, een nieuwbouwwijk aan de rand van de stad, maakten scholieren voorstellen voor de energiehuishouding van de toekomst. In Rotterdam is de insteek net wat anders. Er ligt een ambitie om Bospolder-Tussendijken (BoTu) van het gas af te halen en aan te sluiten op een warmtenet. “In BoTu is het gemiddeld inkomen €15.000 per jaar. Dan is er per maand weinig geld over, naast de vaste lasten en eten. Hoe begrijp je dan de wereld? Waar betaal je dan de gevolgen van de transitie van? Door ons met de HPP te verbinden aan deze wijk onderzoeken wat de relatie is tussen de energietransitie en armoede.”

Human Power Plant
Vier jaar geleden startte Melle de HPP in samenwerking met journalist Kris DeDecker. “De HPP is science fiction. We stellen een toekomstige wereld voor waarin mensen zelf de energie opwekken die nodig is om je laptop aan te doen, je telefoon op te laden, of een sloot uit te baggeren.”

Theorie – verbeelding – politiek
In de samenwerking in Rotterdam reikt het doel verder dan science fiction alleen. “We bouwen een koppeling tussen de HPP en de actualiteit in BoTu.” Kris DeDecker van Lowtech Magazine (zie hier) onderzoekt de duurzaamheid van ketens. “Ik bereken hoeveel energie het kost om de zonnepanelen te bouwen waarmee heel BoTu op zonne-energie kan draaien.” Melle werkt aan de ontwikkeling van prototypes. De Academie voor Beeldvorming focust zich op de verduurzaming van deze ideeën in de wijk en politiek. De samenwerking vindt plaats op uitnodiging van het museum Boijmans, vanuit de overtuiging om verbeelding en creatieve kracht in te zetten bij maatschappelijke veranderingsprocessen.

Verleiden
In april staan de eerste acties op de planning. “Vanwege de huidige Corona-crisis zijn we aan het schakelen naar digitale werkvormen. Ik hoop mensen hoe dan ook te kunnen verleiden met de absurditeit van de Human Power Plant.” Begin maart zijn betrokkenen rondgeleid door BoTu. Op dit moment wordt gewerkt aan collages, waarin de gevolgen van menskracht in huis, op straat en in winkels voelbaar wordt. “We zoeken nu hoe de collages in te zetten. Hopelijk in de publieke ruimte, anders digitaal.”

Hongerwinter
“We verzamelen ervaringen over hoe je op verschillende manieren met energie kan omgaan in je leefomgeving. Iedereen heeft een woning, dus ook een mening en is gesprekspartner.” Kinderen, maar ook 80plussers. “Zij hebben de hongerwinter van 1944 meegemaakt. Zij weten hoe het is om hout voor de kachel uit het park te halen. Wat kunnen we daarvan leren?” Alle ervaringen en prototypes komen bij elkaar in een levensgrote modelwoning. De woning wordt onderdeel van een tentoonstelling van Museum Boijmans Van Beuningen, later dit jaar, en zal gebruikt worden om het gesprek over de energietransitie verder aan te jagen.

“We gaan zien wat er allemaal mogelijk blijkt, in de coronacrisis. De urgentie van de energietransitie is in elk geval niet veranderd.”