Ga naar de inhoud
Beeld: Malou van Doormaal
Beeld: Malou van Doormaal

Hoe ziet sociale duurzaamheid eruit? Hoe zorg je er voor dat Gert-Jan een broche voor je maakt? Wat maakt een bevoorrechte positie mogelijk? Op reis naar naar het Green Culture Festival in Montenegro en ontwikkelt Malou van Doormaal met de Turn Club artistieke bijdragen aan het gesprek over duurzaamheid.

Duurzaamheid – gaat dat over energiebronnen, massaproductie, mobiliteit of de oorsprong van materialen? Of gaat het over de gevolgen van ons gedrag voor anderen? The Turn Club reist van 4 tot en met 12 juni met acht kunstenaars naar het Green Culture Festival in Montenegro. Niet met het vliegtuig, maar met de trein. Namens de Academie voor Beeldvorming reist Malou van Doormaal mee. Onderweg worden bijdragen ontwikkeld aan het duurzaamheidsdebat.

Sociaal consument
“Net als alle commerciële producten lijken sociale contacten steeds makkelijker vervangbaar te zijn,” stelt Malou. “Werkgevers huren ZZP’ers in of werken met tijdelijke contracten, online daten maakt van de liefde een sollicitatie naar de perfecte kandidaat. Het laat-kapitalistisch systeem geeft ons de kans ons ook in het sociale leven als consument te gedragen.”

Op reis zoekt Malou contact met mensen die de reis mogelijk maken: treinpersoneel, schoonmakers, winkelmedewerkers of obers. “Wij zijn een bevoorrechte groep professionals die tijd en geld hebben om deze reis te maken. Maar wie maakt dat eigenlijk mogelijk? Ik zoek contact met mensen in dienstverlenende beroepen, omdat hier de relatie met kapitaal expliciet wordt. De een betaalt, de ander wordt betaald. Wat kan er nog meer? Hoe kun je de relatie met deze mensen verduurzamen?”

Familie
“De gedachte dat alles maakbaar is, heeft veel contacten geformaliseerd. Verplegers, buschauffeurs, schoonmakers, of kassamedewerkers hebben allen een specialistische verantwoordelijkheid. Waar de groenteboer vroeger naast zijn handel ook een praatje maakte en geestelijke bijstand kon verlenen, gaan we nu naar de psycholoog.

Hier tegenover is bijvoorbeeld familie heel waardevol, omdat dit een netwerk is van mensen die je niet zelf kiest. Daardoor kom je ook in contact met mensen die heel ander werk doen, van andere muziek houden of een tegenovergestelde politieke voorkeur hebben. Daar moet je je ondanks alles tegenover verhouden. In de rest van je leven kun je andersdenkenden steeds gemakkelijker uit de weg gaan.”

Gert-Jan
Malou maakte als startpunt voor haar reis een broche: een wc-sluiting, die op rood of wit gezet kan worden, gekocht bij Weijntjes in Den Bosch: “Hang- en sluitwerk, sinds 1884.” Lachend: “Toen Gert-Jan, de winkelmedewerker, mijn vraag begreep, heeft hij bijna heel de broche voor mij gemaakt!”

“De broche geeft aan of ik wel of geen ruimte heb. In mijn dagelijkse leven is er allerlei afleiding. De reis schept opeens heel veel ruimte voor onderzoek. Met de broche kan ik aangeven dat ik beschikbaar ben.” Malou hoopt meer van dit soort momenten te creëren tijdens haar reis. “Je ziet hoe simpel het gaat. Buiten de gebaande paden ontstaat contact en enthousiasme. Kijk naar Gert-Jan: hij maakt een broche voor mij.”

Green Culture Festival
Door mensen meer als familie te benaderen, hoopt Malou ingrediënten te vinden om sociale contacten te verduurzamen. “De tijdelijkheid van contacten draagt bij aan stress en eenzaamheid. Hoe kun je contacten, ondanks hun tijdelijkheid, een andere duur geven?”

Op reis naar Montenegro zal Malou haar diensten aanbieden aan werkende mensen. “Zo hoop ik te zien wat er nodig is om contact te verduurzamen.” De uitkomsten van wat Malou en de andere makers onderweg onderzoeken, zijn op 8 en 9 juni te zien tijdens het Green Culture Festival in Montenegro. Na de treinreis terug, worden de resultaten ook in Nederland getoond, bijvoorbeeld op 10 en 11 oktober bij De Proeftuin in De Kleine Aarde in Boxtel.